Niet lang geleden ging een sales manager een gesprek met mij aan over zijn nieuwe functie als manager. Hij vertelde de sprong in functie genomen te hebben doordat tijdens de sollicitatiecampagne geen nieuwe sales manager voor zijn team boven was komen drijven. Het vacuüm waar het team in terecht kwam, vond hij uiterst vervelend. Op enig moment werd hij gevraagd door HRM om – in beginsel tijdelijk – deze rol op zich te nemen. Het feit dat hij al bijna 20 jaar in het bedrijf werkzaam was én alle ins-and-outs van het bedrijf kende, werd als reden naar voren gebracht. Het nemen van deze beslissing nam hij in overleg met zijn partner.
Na een paar maanden deze rol betekenis te hebben geven, merkte hij hoe lastig het was om zijn (oude) teamleden in beweging te krijgen. Niet alleen ervoer hij de oude positie in het team kwijt te zijn geraakt, ook kreeg hij van hen geen acceptatie in deze voor hem nieuwe rol. In het gesprek met mij vroeg hij of hij zijn management kon vragen om dit team te vertellen dat hij toch echt ‘de baas’ was en dat zij daadwerkelijk naar hem dienen te luisteren.
Een dergelijk verzoek/ situatie komen wij vaker tegen in ons werk. Begrijpelijk vanuit deze persoon, doch ongewenst binnen de situatie. De klassieke fout die hier gemaakt wordt, is dat men onderschat hoe belangrijk het is om mensen voor een leidinggevende rol te selecteren die voorzien zijn van natuurlijk leiderschap. De chemie tussen de manager en zijn team dient organisch van deze energie voorzien te worden.
De kracht van een goede manager is dat hij ‘van nature’ in staat is om mensen mee te nemen in de plannen en de bijbehorende acties. Dan voelt het voor alle partijen goed.
Zodra je als manager terug dient te vallen op de formele fundamenten van je functie, bevind je je vaak in zwaar weer. En gebruik maken van deze fundamenten valt alleen te adviseren in noodsituaties. Je zet hiermee eigenlijk jezelf en jouw beïnvloedend vermogen buitenspel.
Valt leiderschap dan niet te leren, vraag je je nu wellicht af?!
‘Beperkt’, is mijn antwoord. Natuurlijk zit er in elk mens leiderschap. De vraag is hoe makkelijk en binnen welke situaties deze kracht vrijkomt en aan de dag gelegd kan worden. Zeker, met het mes op de keel doet menigeen wel wat er in een situatie gevraagd wordt. Maar is dat wat je wil, telkens met het mes op tafel werken? Nee, leiderschap dient op een soepele manier aanwezig te zijn en toegepast te worden. Aangepast op elke situatie. Dat laatste valt wel te leren.
We leren dat mensen zelf ook om de verkeerde redenen in de rol van leidinggevende stappen. Status en een betere beloning zijn aanlokkelijk doch geen voorwaarden voor succes. Als je informeel geen leider in jouw werkomgeving bent, ga het dan ook niet formeel opzoeken.
En voor HRM-managers of MT-leden; kies toekomstige managers op basis van natuurlijke kenmerken. Kennis en vaardigheden zijn makkelijk aan te leren, maar leiderschap moet je direct herkennen in het gedrag van kandidaten. Dat zie je al bij de eerste keer dat je degene in zijn/ haar ogen kijkt. Nog eenvoudiger; je voelt het gewoon!